یزد تایر؛ یک گام تا تولید ۴میلیون حلقه تایر در سال
هنوز امضای برجام خشک نشده بود که رفت‌وآمد تایرسازان خارجی به ایران زیاد شد. از چینی‌هایی که می‌خواستند تکنولوژی به کشور انتقال دهند تا اروپایی ها و ژاپنی‌هایی که با محصول نهایی وارد بازار شدند. اما این روزها که غول تحریم بازهم بر اقتصاد کشور چمبره زده است، دیدن کارخانه‌هایی که در سخت‌ترین شرایط کاری و اقتصادی در حال توسعه خطوط تولید خود و افزایش ظرفیت هستند شگفت‌انگیز است. صنعت تایر به‌عنوان یکی از صنایع استراتژیک کشور مطرح بوده و همین موضوع نیز باعث شده است تحریم‌کنندگان حساسیت بسیاری بر عدم انتقال تکنولوژی به تایرسازان ایرانی و حتی سنگ‌اندازی در مسیر تامین مواد اولیه و تجهیزات تایرسازی داشته باشند. اما اینکه در شرایط سخت کنونی یکی از بزرگ‌ترین و پیشرفته ترین واحد های تایرسازی کشور گام‌های بزرگی را در مسیر توسعه برداشته است، موضوعی نیست که بتوان از کنار آن به راحتی عبور کرد.
توسعه کارخانه به‌وقت تحریم
اینجا خط مقدم جبهه است.جبهه‌ای که در آن از توپ و تانک و موشک خبری نیست. فرماندهانش صنعتگران و کارخانه‌دارانی هستند که سرمایه‌های خود را به جای انتقال به آن‌سوی مرزها در آب‌و‌خاک خودشان تبدیل به کارخانه و دستگاه‌های پیشرفته صنعتی کرده‌اند. برای هزاران مرد و زن ایرانی شغل ساخته‌اند و از همه مهم‌تر کشور را از وابستگی به خارج بی‌نیاز کرده‌اند. امروز جنگ در میدان اقتصاد است و هر شهرک صنعتی برای خودش میدان نبردی بزرگ به حساب می‌آید. با اینکه عقربه دماسنج در یزد برای رسیدن به عدد ۵۰تقلا می‌کند، مدیرعامل با چنان حرارتی به میدان کار پا می‌گذارد که بی‌شک هر سرباز و کارگری با دیدن این صحنه تصمیم به جهادی بزرگ می‌گیرد. رفتارش خاطره همان آدم‌های زمان جنگ را تداعی می‌کند، خستگی‌ناپذیر و جنگنده. اسکندر ستوده، مدیرعامل صنایع لاستیک یزد از توسعه در زمان تحریم‌ها می‌گوید و اینکه به جای نشستن به فکر توسعه کارخانه بوده‌اند. البته توسعه به سبک یزد تایر را می‌توان حتی در ظاهر نیز درک کرد. سالن‌های تولید اضافه شده‌اند و دستگاه‌های تایرسازی و پرس‌های پخت جدید نشان از پیشرفتی بارز در یزد تایر دارد.
افزایش سه‌هزار حلقه ای برای تایرهای suvو وانتی
پرس‌های پخت آماده استارت هستند. ۱۰جفت پرس پخت با تکنولوژی آلمانی که با ورودشان به روند تولید، روزانه سه‌هزار حلقه به ظرفیت تایرهای رادیال یزدتایر در سایزهای رینگ ۱۵تا۲۳اضافه می‌شود. این پرس‌های پخت بی‌شک نمونه‌ای از پیشرفته‌ترین نمونه‌های موجود در کشور است که از کمپانی هلبرت آلمان به ایران آمده‌اند و برخلاف برادران بزرگ‌تر خود که تنها با بخار آب کار می‌کردند،گزینه استفاده از گاز نیتروژن را نیز روی میز مدیران فنی شرکت قرار داده است تا تایری باکیفیت‌تر را پخت کنند. ستوده با تاکید بر اینکه این پرس‌ها ازجمله سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته روی سایزهای ۱۵به بالا در کارخانه‌های ایرانی است، می‌گوید: بی‌شک در آینده‌ای نه‌چندان دور به جرات می‌توانیم تمام تایرهای موردنیاز در کشور را تولید کنیم و در تمام سایزها به خودکفایی برسیم. البته دیگر کارخانه‌ها نیز در این جهت گام‌های بزرگی برداشته‌اند که درمجموع حکایت از رشد و توسعه صنعت تایرسازی کشور در سال‌های آینده دارد.
مهندسی معکوس برای ساخت ماشین‌های تایرسازی
فقط زمانی می‌توان مدعی بود تحریم‌ها اثر چندانی بر اقتصاد ملی نداشته‌اند که سری به کارخانه‌های صنعتی بزنیم. در یزد، مهندسان داخلی یکی از پیشرفته‌ترین ماشین‌آلات تایرسازی را داخلی‌سازی کرده‌اند و به میزان زیادی از خروج ارز از کشور جلوگیری کرده‌اند. با دیدن این ماشین تایرسازی به یاد نمایشگاه صنعت لاستیک دوسال پیش می‌افتم. شرکت دانش‌بنیانی که خبر از مهندسی معکوس دستگاه‌های تایرسازی در کشور می‌داد، این روزها به جای فعالیت در خودکفا ساختن این صنعت، بیشتر به نماینده‌ای برای شرکت‌های چینی برای واردات دستگاه و تکنولوژی تبدیل شده است. اما برخلاف این شرکت‌ها، مهندس‌های شرکت یزدتایر در اقدامی با ارزش یکی از دستگاه‌های تایرسازی را به‌صورت کامل و با مهندسی معکوس در کشور تولید کرده‌اند. این دستگاه در‌حال‌حاضر تولید تایرهایی از رینگ ۱۳تا ۱۶را انجام می‌دهد و کلیه مراحل ساخت و طراحی آن از قسمت‌های مکانیکی، الکترونیکی و ابزار دقیق در داخل مجموعه انجام شده است. دستگاه تایرسازی مذکور ازجمله دستگاه‌های دومرحله‌ای مورد‌استفاده در صنعت است که در سه شیفت می‌تواند هزار و ۲۰۰حلقه تایر در روز تولید کند.
تولید تایر با دستگاه تایرسازی دو درامه
اغلب دستگاه‌های تایرسازی مورد استفاده در کارخانه‌های تایرسازی از یک درام تشکیل شده‌اند و همین موضوع باعث افت سرعت تولیدمی‌شود. یزد تایری‌ها اما با خرید و به‌کارگیری دستگاه‌های تایرسازی دو‌درامه، ظرفیت تولید را به دوبرابر استاندارد افزایش داده‌اند و در هر روز به جای ۶۰۰حلقه، هزار و ۲۰۰حلقه تایر تولید می‌کنند. نکته جالب در این دستگاه تایرسازی چرخش درام‌ها به‌صورت عمودی است که احتمال آسیب به دستگاه و حتی کارگران را به‌شدت کاهش می‌دهد.
تولید باکیفیت‌تر با تایرسازی تک‌مرحله‌ای
وقتی پای تولید تایر برای خودروهای مدرن آن‌هم با تکنولوژی روز به‌میان می‌آید کار کمی سخت و پیچیده می‌شود. باید کالایی تولید کرد که مصرف‌کننده مجبور به ترجیح نمونه های خارجی با آن نشود و خریداران آن به مشتری‌های واقعی تبدیل شوند. یزد تایر برای بالا بردن کیفیت ساخت تایرهای به‌ویژه تایرهای سری vاز جدیدترین دستگاه‌های تایرسازی دنیا بهره می‌برد. دستگاه‌هایی که به یک‌مرحله‌ای بودن تولید معروف هستند و قرار نیست در زمان تولید تایر از دستگاهی به دستگاه دیگر جابه‌جا شود و در همین حین کیفیت ساخت لطمه ببیند. این ماشین‌ها که به یونی‌استیج معروف هستند، در هر ۵۴ثانیه یک حلقه تایر با بالاترین کیفیت تولید می‌کنند. البته تایرهای یزد تفاوت مهم دیگری با رقبای ایرانی و حتی خارجی دارند و آن به کارگیری ۹۹۵رشته سیم در یک متر طول لایه‌هاست که در سایر برندها این تعداد سیم به ۷۲۰رشته کاهش پیدامی کند. شاید بپرسید بیشتر بودن تعداد رشته ها چه تاثیری بر کیفیت محصول دارد. سوالی که در جواب به آن باید استحکام بیشتر را مطرح کرد.
جوان‌ترین دستگاه یونیفورمیتی کشور از آلمان تا یزد
برای بررسی کیفیت تایر باید تایرها قبل از تحویل به خودروساز و بازار مصرف تحت آزمایش‌های خاصی قرار داد. به‌همین منظور دستگاه‌هایی به‌نام یونیفورمیتی هستند و اکثر تایرسازان بزرگ و پیشرفته کشور از آنها استفاده می‌کنند. تفاوت این تکنولوژی در یزد با سایر کارخانه‌ها در جوان بودن و پیشرفته بودن آن نسبت‌به رقبایی است که سن و سال بیشتری دارند و سال‌هاست در خطوط تولید تایرسازان مشغول به خدمت هستند. این دستگاه که جدیدترین و مدرن‌ترین یونیفورمیتی موجود درایران است، در محوطه‌ای جدید با زیرسازی خاص نصب شده تا دستگاه در حین انجام کار کوچک‌ترین لرزه‌ای نداشته باشد.این آلمانی تازه‌وارد به کشور امکان بالانس دینامیک تایر را دارد که شاید یافتن نمونه آن در بین دستگاه‌های موجود در کشور کمی سخت باشد. دستگاه تولیدشده در شرکت هافمن آلمان عملیات بالانس، یوینفورمیتی و ژئومتری را تنها در ۲۳ثانیه انجام می دهد تا در نهایت بتواند سه هزار تایر را از محصولات نهایی خط تولید یزد تایر مورد ارزیابی دقیق قرار دهد.
سالانه ۲۰میلیون دلارصرفه جویی ارزی، معطل تخصیص ارز
برخی موانع پیش روی صنعت را می‌توان به خودتحریمی‌ها تعیبر کرد، مانند اتفاقی که ماه‌هاست برای سه دستگاه تایرسازی خریداری‌شده توسط یزدتایر افتاده و دستگاه‌های مسئول به جای تخصیص ارز برای واردات و ترخیص این دستگاه‌ها ترجیح می‌دهند منابع ارزی را صرف واردات تایرهای آماده از خارج کشور کنند.این شاید دردآورترین قسمت از حرف‌های دکتر ستوده است که می‌گوید: چندماه است سه دستگاه تایرسازی این شرکت در گمرک و کارخانه سازنده در انتظار تخصیص ارز خاک می‌خورد اما به جای آن چندهزار حلقه تایر آماده وارد کشور شده است. او جای خالی دستگاه‌ها را که از ماه‌ها قبل برای نصب آنها تعبیه شده است، نشان می‌دهد و می‌گوید: یکی از این دستگاه‌ها به گمرک رسیده اما ارزی برای ترخیص آن پرداخت نمی‌شود. دو دستگاه دیگر هم تولید شده و در کارخانه سازنده در انتظار تامین منابع ارزی است. او ادامه می‌دهد: با وجود اینکه بخشی از پول پرداخت شده اما ارسال و ترخیص آن منوط به پرداخت بهای تمام‌شده است. او با اطمینان می‌گوید: اگر این سه دستگاه تایرسازی وارد خط تولید شوند، روزانه سه‌هزار دستگاه تایر به ظرفیت تولید اضافه خواهد شد و در پایان سال نه‌تنها سه‌میلیون دلار ارزی را که برای خرید آن هزینه شده است، برمی‌گرداند بلکه ۱۷میلیون دلار نیز از محل صرفه جویی ارزی برای کشور آورده دارد. به محض ورود این دستگاه‌ها به خط تولید، ظرفیت کارخانه از روزانه ۹هزار به ۱۲هزار حلقه افزایش خواهد یافت.
بازیافت ۱۰هزار تن تایر فرسوده در سال یکی از اقدامات قابل‌تقدیر در این واحد صنعتی داشتن دغدغه درزمینه محیط‌زیست است. شرکت ایستاتیس به‌عنوان زیر‌مجموعه صنایع لاستیک یزد، اولین شرکت بازیافت تایرهای فرسوده در ایران است که با در اختیارداشتن ماشین‌آلات و تکنولوژی بازیافت، سالانه ۱۰هزار تن تایر فرسوده